کد مطلب:20470 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

دعا چه آثار و فوايدي دارد و چگونه مي توانيم بيش تر به راز و نياز با معبود بپردازيم ؟ چه دعاهايي براي انسان مفيد است و در چه وقت بايد خوانده شود؟

دعا انسان را از عالم تكثر و جزئيات جدا مي كند و به مركز و منبع , متصل واصل مي كند; لذاوقتي انسان در اوج دعا و مناجات قرار گيرد, خوب درك مي كند در سائر اوقات چيزهاي كوچك او را به خودمشغول داشته بود و او را آزار مي داد و چقدر پست و ناچيز بود.

دومين اثر دعا اين است كه وقتي انسان چيز را از خدا مي خواهد, احساس عزّت مي كند, بر خلاف درخواست از غير خدا, كه باعث ذلّت مي شود. دعا هم طلب است و هم مطلوب . هم وسيله است و هم غايت .هم مقدمه است و هم نتيجه . اولياي خدا هيچ چيز را به اندازهء دعا خوش نداشتند و همهء خواهش ها و آرزوهاي دل خود را با محبوب واقعي در ميان مي گذاشتند و احساس خستگي و ملال نمي كردند. سومين اثر دعا, اغناي نفس و سير شدن دل از چشمهء زلال ربّ الارباب است . مي دانيم انسان فطرتاً نياز به راز و نياز با معبود دارد و اگرآن را نداشته باشد, احساس گرسنگي و خلاء و كمبود مي كند. ميل خداجويي دعا و التجا به خدا, از اميال عالي انساني است كه فطري و طبيعي است . به تعبير ديگر: هر كس از راه دل مي تواند به خدا راه داشته باشد. حتّي شقي ترين افراد در گرفتاري و ابتلا تكاني مي خورد و به خدا پناه مي برد. حال اگر انسان اين ميل را به صورت دعاو مناجات , فعليت ببخشد و عملي سازد, باعث اغناي نفس مي شود.(1)

لذت دعا:

شهيد مطهري مي گويد: آنان كه لذّت دعا و انقطاع از خلق به خالق را چشيده اند, هيچ لذّتي را بر آن مقدم نمي دارند. دعا آن وقت به اوج عزّت و عظمت و لذّت مي رسد و صاحب خود را غرق در سعادت مي كند كه لطف خاص الهي مشاهده شود.(2)

دنياي نيايش , دنياي لذت و عشق واقعي است . لذت نيايش قابل توصيف نيست و انسان بايد لذّت را باوارد شدن به آن عالم بچشد. چه كسي مي تواند نيايش پيامبر6يا علي 7را دل شب توصيف كند؟

]مردان خدا پردهء پندار دريدنديعني همه جا غير خدا هيچ نديدند

هر دست كه دادند, از آن دست گرفتندهر نكته كه گفتند, همان نكته شنيدند(3)

]موقعيت و زمان دعا

نمي توان زمان خاصي را براي دعا معيّن كرد, زيرا هميشه درگاه الهي بر بندگانش باز است , اما بعضي ازاوقات از ويژگي خاصي بهره مند است , مثلاً نيمهء شب يا نزديك اذان صبح , زماني است كه اغلب صالحان , آن را مهم و با ارزش تلقّي كرده اند. تهجّد در شب از مزيّت خاصي برخوردار است . قبل و بعد از نماز, دعا بسيارمناسب است و هنگامي كه انسان حال دارد و كسل نيست و دل , آمادگي راز و نياز دارد, بايد از فرصت استفاده كرد.

دعا و مناجاتي از قبيل : دعاي مكارم الاخلاق يا مناجات خمسة عشر يا ابد حمزهء ثمالي و مناجات شعبانيه و مناجات حضرت علي 7در مسجد كوفه ـ كه همه در مفاتيح الجنان هست ـ بسيار مناسب و به جا است .

(پـاورقي 1.مستفاد از مرتضي مطهري , بيست گفتار, ص 287

(پـاورقي 2.مرتضي مطهري , بيست گفتار, ص 298 با تلخيص .

(پـاورقي 3.با معارف اسلامي آشنا شويم , شمارهء 44 ص 17